Чихрийн шижинээс урьдчилан сэргийлэхийн ач холбогдол ба амьдралын хэв маягийн өөрчлөлт
Монгол орны уламжлалт нүүдлийн амьдралын хэв маяг орчин цагийн хот суурин газрын амьдралын хэв маяг руу түргэн шилжсэнтэй холбоотойгоор, уламжлалт байдлаар хэрэглэж ирсэн хонины мах, адууны мах, сүү сүүн бүтээгдэхүүн давамгайлсан өөх тос, илчлэг, давс ихтэй хоол хүнс өнөө ч өргөн хэрэглэгдэж байгаа боловч хөдөлгөөний хэмжээ эрс багассан бодит нөхцөл байдлаас шалтгаалан Монголд чихрийн шижингийн тархалт маш хурдацтай өсч, ноцтой эрүүл мэндийн асуудал болж байна.
Чихрийн шижингээс урьдчилан сэргийлэх хамгийн үр дүнтэй, тогтолцоотой арга зам нь шинжлэх ухааны нотолгоонд суурилсан тэнцвэртэй хооллолт бөгөөд энэ нь ялангуяа уламжлал ёсоор их хэрэглэдэг хонины мах, адууны мах, аарц, айраг зэрэг өөх тос, илчлэг өндөртэй хүнсний хэрэглээг аажмаар бууруулж, түүнтэй зэрэгцэн шинэхэн ногоон навчит болон өнгөт хүнсний ногоо (ногоон байцаа, брокколи, лууван, чинжүү гэх мэт), антиоксидантаар баялаг жимс жимсгэнэ (берри, алим, лийр), бүхэл үр (бор будаа, овъёос, киноа), өөх тос багатай чанартай уураг (загас, тахианы цээж мах, дүпү, буурцаг) зэрэг олон төрлийн шим тэжээлийг зөв харьцаагаар хослуулсан хоол хүнсийг өдөрт 3 удаа тогтмол цагийн хуваарийн дагуу хэрэглэх шаардлагатай.
Ялангуяа цусан дахь сахарын огцом өсөлтийг өдөөдөг энгийн сахар (чихэр, зөгийн бал, сироп), боловсруулсан нүүрс ус (цагаан будаа, цагаан талх, жигнэмэг) хэрэглэхийг эрс хязгаарлах хэрэгтэй. Нэг дор их хэмжээгээр идэхийн оронд бага багаар ойр ойрхон идэх “хуваагдсан хооллолтын арга”-г хэрэгжүүлснээр цусан дахь сахарын огцом хэлбэлзлээс сэргийлэх нь чухал.
Мөн долоо хоногт хамгийн багадаа 150 минут буюу 5 өдөр дараалан 30 минутаас дээш эсвэл 3 өдөр дараалан 50 минутаас дээш хугацаагаар хурдан алхах, дугуй унах, сэлэх, гүйх зэрэг дунд зэргийн эрчимтэй аэробикийн дасгал хөдөлгөөн тогтмол хийж, түүнтэй хамт долоо хоногт 2–3 удаа булчингийн дасгал хийснээр булчингийн массыг нэмэгдүүлж, бодисын солилцоог идэвхжүүлэн жингээ хянах, инсулины мэдрэмжийг сайжруулах боломжтой.
Мөн өдөрт 7–8 цагийн чанартай нойр авч, бясалгал, иога, хобби, нийгмийн харилцаагаар дамжуулан стрессээ удирдаж, тамхи татах, архи хэтрүүлэхийг бүрэн зогсоох хэрэгтэй. Үүн дээр нэмээд тогтмол эрүүл мэндийн үзлэгт хамрагдаж, цусны сахар, даралт, холестерины түвшинг байнга хянаснаар чихрийн шижингийн II хэлбэрийн үүсэх эрсдэлийг 60–70%-иар бууруулж болох нь олон улсын клиник судалгаагаар шинжлэх ухааны үндэслэлтэйгээр батлагдсан байдаг.
2. Чихрийн шижингийн хүндрэл ба эрт үед эмчилгээний зайлшгүй хэрэгцээ
Чихрийн шижин нь эхний шатанд тодорхой шинж тэмдэг илэрдэггүй учир олон хүн өөрийн өвчнийг мэдэлгүй өдөр тутмын амьдралаа үргэлжлүүлдэг бөгөөд ихэвчлэн хожуу үе шатанд оношлогддог. Гэвч энэ нууц үеийн туршид өндөр цусан дахь сахараас үүдэн судас, эд эрхтнүүдэд гэмтэл аажмаар хуримтлагдаж байдаг.
Хэрэв цусан дахь сахарын хэмжээг зөв удирдаж, мэргэжлийн эмчилгээ хийлгүйгээр удаан хугацаанд орхивол биеийн бүх жижиг болон том судаснууд эргэлт буцалтгүйгээр гэмтэж, амь насанд аюултай олон төрлийн хүндрэлд хүргэдэг.
-
Чихрийн шижингийн ретинопати (нүдний хүндрэл): Эхэндээ хараа бүрэлзэх шинж тэмдэг илэрдэг ч аажмаар торлогийн цус алдалт, хаван, шинэ судас үүсэлт рүү шилжиж, эцэст нь торлог салж, шилэнцрийн цус алдалтаас болж бүрэн хараагүйд хүргэдэг.
-
Чихрийн шижингийн нефропати (бөөрний хүндрэл): Эхний үед бичил уураг шээсэнд илэрдэг ч цаашид бөөрний үйл ажиллагаа муудаж, эцэст нь архаг бөөрний дутагдалд хүрч, цаашид гемодиализ, хэвлийн диализ эсвэл бөөр шилжүүлэн суулгах шаардлагатай болдог.
-
Чихрийн шижингийн нейропати (мэдрэлийн хүндрэл): Эхэндээ гар хөл бадайрах, мэдрэх чадвар буурах, өвдөх, шатаж буй мэт зовиур илэрч, цаашид мэдрэх чадвар бүрэн алдагдах, булчин хатингарших, шарх үүсэх, хүнд тохиолдолд халдвар, үхжил үүсч, хөл тайруулах хүртэл хүндрэх боломжтой.
-
Чихрийн шижингийн том судасны хүндрэл: Зүрхний титэм судас, тархины болон захын судас гэмтсэнээр зүрхний шигдээс, тогтворгүй бах, тархины цус харвалт, захын судасны бөглөрөл зэрэг амь насанд аюултай нөхцөл үүсч, яаралтай эмчилгээ хийхгүй бол үхэлд хүргэж болно.
Эдгээр хүндрэлүүд нэгэнт үүсч, хүндэрсний дараа одоогийн анагаах ухаанаар бүрэн эдгээх боломж бараг байдаггүй бөгөөд өвчтөний биеийн үйл ажиллагаа, амьдралын чанарыг бүх насаар нь дордуулж, мөн эдийн засгийн асар их дарамтыг өвчтөн болон гэр бүлд нь учруулдаг.
Иймээс чихрийн шижинтэй бүх хүмүүс хүндрэл үүсэхээс өмнө яг энэ мөчөөс эхлэн цаг алдалгүй мэргэжлийн эмчид хандаж, оношилгоо хийлгэж, хувь хүнд тохирсон эмчилгээний төлөвлөгөөний дагуу тогтолцоотой, мэргэжлийн эмчилгээг эхлүүлэх шаардлагатай.
Ялангуяа Монгол улсын эрүүл мэндийн дэд бүтэц, мэргэжлийн боловсон хүчин, дэвшилтэт тоног төхөөрөмж, эмчилгээний технологийн хязгаарлагдмал байдлыг харгалзан үзвэл дэлхийн хамгийн өндөр түвшний анагаах ухааны технологи, туршлагатай, олон улсын удирдамжийг баримталдаг гадаадын эмнэлэгт эмчилгээ хийлгэхийг онцгойлон зөвлөж байна.
3. Солонгосын эрүүл мэндийн системийн давуу тал ба Live Again-ээр дамжуулан авах оновчтой эмчилгээний шийдэл
Хэрэв та чихрийн шижингийн цогц, мэргэжлийн эмчилгээ хийхээр гадаадад эмнэлэг сонгох гэж байгаа бол дэлхий дахинд чанар, аюулгүй байдал, үр дүнгээрээ өргөнөөр хүлээн зөвшөөрөгдсөн БНСУ-ын дэвшилтэт эрүүл мэндийн тогтолцоо, эмч мэргэжилтнүүдийг онцлон зөвлөж байна.
Солонгос улс нь:
-
Чихрийн шижин ба хүндрэлүүдийн эмчилгээнд хамгийн сүүлийн үеийн тоног төхөөрөмж (тасралтгүй цусан дахь сахарын хэмжигч CGM, инсулины шахуурга, хиймэл нойр булчирхай, торлогийн лазер эмчилгээний төхөөрөмж, судасны оношилгоо, завсрын эмчилгээний төхөөрөмж, диализ ба бөөр шилжүүлэн суулгах технологи гэх мэт)-өөр бүрэн тоноглогдсон.
-
Дотоод шүүрлийн эмч, нүдний эмч, бөөрний эмч, зүрхний эмч, мэдрэлийн эмч, гоо сайхны мэс засалч зэрэг олон салбарын мэргэжилтнүүдийн хамтарсан баг өвчтөний өвчний хэлбэр, шатлал, хавсарсан өвчин, амьдралын хэв маяг, эдийн засгийн нөхцөл байдлыг цогцоор нь тооцож, хувь хүнд тохирсон нэгдсэн эмчилгээний төлөвлөгөө гарган хэрэгжүүлдэг.
-
Эмчилгээ нь зөвхөн цусан дахь сахарын хяналтаар хязгаарлагдахгүй бөгөөд хүндрэлээс сэргийлэх, эрт илрүүлэх зорилгоор тогтмол нүдний үзлэг, бөөрний үйл ажиллагааны шинжилгээ, мэдрэлийн дамжуулалтын шинжилгээ, судасны шинжилгээ гэх мэт өргөн хүрээтэй скрининг хөтөлбөрийг хэрэгжүүлдэг.
-
Хоол зүйч, чихрийн шижингийн сургалтын сувилагч, дасгалын зөвлөх зэрэг олон мэргэжлийн баг хамтран чихрийн шижингийн боловсролын тогтолцоотой хөтөлбөрийг явуулдаг бөгөөд эмнэлгээс гарсны дараа ч тогтмол хяналт, зөвлөгөө өгч, урт хугацааны үр дүнг баталгаажуулдаг.
Эдгээр давуу талуудыг Монголд амьдарч буй өвчтөнүүд хэл, соёлын бэрхшээлгүйгээр аюулгүй, найдвартай ашиглах боломжийг бүрдүүлж өгдөг найдвартай түнш бол гадаад өвчтөн хүлээн авахад мэргэшсэн компани болох Live Again юм.
Live Again нь Улаанбаатар хот дахь Монгол дахь төлөөлөгчийн газраараа дамжуулан монгол, солонгос хэлний мэдлэгтэй мэргэжлийн координаторуудын баг ажиллуулж, өвчтөний эхний зөвлөгөөнөөс эмчилгээ дууссаны дараах хяналт хүртэл бүх процессыг нэг бүрчлэн дэмждэг.
Үүнд:
-
Өвчтөний байдалд хамгийн тохирсон Солонгосын шилдэг эмнэлэг, тухайн салбарын нэр хүндтэй мэргэжилтэн сонгох,
-
Алсын зайны зөвлөгөө, оношилгоо, эмчилгээний төлөвлөгөө боловсруулах,
-
Эмчилгээний виз, нислэг, буудал зохион байгуулалт,
-
Эмнэлэгт байх хугацаанд мэргэжлийн орчуулагчийн үйлчилгээ,
-
Эмчилгээ дууссаны дараах эргэн буцах дэмжлэг, мөн Монголд буцсаны дараа ч цахим зөвлөгөө, эрүүл мэндийн хяналт үргэлжлүүлэх үйлчилгээ орно.
Иймээс чихрийн шижин болон түүнээс үүдэлтэй хүндрэлээс болж эрүүл мэнддээ санаа зовж буй Монголын бүх өвчтөн, тэдний гэр бүлд хандан, илүү удаан хүлээхгүйгээр Live Again Монгол салбараар дамжуулан Солонгосын дэлхийн түвшний мэргэжлийн эмч нартай хамтран эрүүл, аз жаргалтай ирээдүйг дахин бүтээхийг чин сэтгэлээс зөвлөж байна.
