Нойр булчирхайн үрэвсэл гэж юу вэ?
Нойр булчирхайн үрэвсэл нь нойр булчирхайд үрэвсэл үүсэх өвчин юм. Нойр булчирхай нь ходоодны ард байрлах эрхтэн бөгөөд хоол боловсруулах фермент болон инсулин зэрэг дааврыг ялгаруулдаг чухал үүрэгтэй. Нойр булчирхайн үрэвсэл нь хурц ба архаг гэсэн хоёр төрөлтэй бөгөөд өөр өөр онцлог, эмчилгээний аргачлалтай.
Нойр булчирхайн үрэвслийн төрөл
Хурц нойр булчирхайн үрэвсэл
Гэнэтийн байдлаар үүсдэг ба ихэнхдээ хэд хоног, долоо хоногийн дотор эдгэрдэг. Гэхдээ хүндэрсэн тохиолдолд амь насанд аюултай хүндрэл гарч болзошгүй.
Архаг нойр булчирхайн үрэвсэл
Удаан хугацаанд үргэлжлэх, дэвшилттэй үрэвсэл бөгөөд нойр булчирхайн үйл ажиллагаа аажимдаа алдагдана. Нэгэнт гэмтсэн эдийг сэргээх боломжгүй тул насан туршийн менежмент шаардлагатай.
Гол шалтгаан
Хурц нойр булчирхайн үрэвслийн шалтгаан
-
Цөсний чулуу: хамгийн түгээмэл шалтгаан, цөсний чулуу нойр булчирхайн суваг бөглөх
-
Хэт их алкохолны хэрэглээ: алкохол нь нойр булчирхайн эсийг шууд гэмтээдэг
-
Өндөр триглицерид: цусан дахь өөх тос маш өндөр үед
-
Эм: зарим эмийн гаж нөлөө
-
Халдвар: вирус, нянгийн халдвар
-
Гэмтэл: хэвлийн гэмтэл, мэс заслын дараах хүндрэл
Архаг нойр булчирхайн үрэвслийн шалтгаан
-
Удаан хугацааны архидалт: хамгийн гол шалтгаан (70–80%)
-
Удамшлын хүчин зүйл
-
Автоиммун өвчин: дархлаа нойр булчирхайг дайрах
-
Нойр булчирхайн сувгийн бүтцийн өөрчлөлт
-
Тамхи татах: үрэвслийн явцыг түргэсгэнэ
Гол шинж тэмдэг
Хурц нойр булчирхайн үрэвсэл
-
Хүчтэй хэвлийн өвдөлт: дээд хэвлийн хэсгээс эхэлж нуруу руу дамжих
-
Дотор муухайрах, бөөлжих
-
Халуурах
-
Хэвлий дүүрэх
-
Зүрхний цохилт хурдасах
-
Шарлалт (цөсний чулуу шалтгаан болсон үед)
Архаг нойр булчирхайн үрэвсэл
-
Тогтвортой хэвлийн өвдөлт: хоолны дараа хүндрэх
-
Хоол боловсруулах асуудал: тослог өтгөн, суулгалт
-
Жин алдах: шим тэжээлийн дутагдал
-
Чихрийн шижин: инсулины ялгаралт буурах
-
Тослог өтгөн
Оношлогоо
-
Цусны шинжилгээ: Амилаза, липаза, цусны цагаан эсийн тоо, элэгний үйл ажиллагаа
-
Дүрс оношлогоо: Хэвлийн хэт авиан, CT, MRI/MRCP
-
Дурангийн шинжилгээ: цөсний чулуу авах, эдийн шинжилгээ хийх
Эмчилгээ
Хурц нойр булчирхайн үрэвсэл
-
Дэмжих эмчилгээ: хоол сойх, судсаар шингэн өгөх, өвдөлт намдаах, халдварын үед антибиотик
-
Мэс заслын эмчилгээ: цөсний чулуу авах, буглаа соруулж авах, үхэжсэн эдийг авах
Архаг нойр булчирхайн үрэвсэл
-
Эмийн эмчилгээ: хоол боловсруулах фермент нөхөх, инсулин эмчилгээ, өвдөлт намдаах, өөх тосонд уусдаг витамин нөхөх
-
Мэс заслын арга: сувгийн өргөтгөл, хэсэгчилсэн тайралт, шилжүүлэн суулгах (хүнд үед)
Амьдралын хэв маяг ба урьдчилан сэргийлэх
-
Архинаас бүрэн татгалзах
-
Тамхи татахаа болих
-
Тос багатай хооллолт
-
Бага багаар ойр ойрхон хооллох
-
Ус сайн уух
-
Тогтмол эмчид үзүүлэх
-
Цусан дахь сахарын хяналт
-
Стрессийн удирдлага
-
Зохистой хөдөлгөөн
Хүндрэл
Хурц хүндрэл
-
Нойр булчирхайн үхжил
-
Хуурамч уйланхай
-
Хоёрдогч халдвар
-
Олон эрхтний дутагдал
Архаг хүндрэл
-
Чихрийн шижин
-
Шим тэжээлийн дутагдал
-
Нойр булчирхайн хавдар
-
Цөсний зам бөглөрөх
Урьдчилсан таамаг
-
Хурц нойр булчирхайн үрэвсэл: Ихэнх тохиолдолд бүрэн эдгэрдэг. Гэхдээ хүнд үед нас баралт 10–30% хүрч болзошгүй тул эрт оношлогоо, эмчилгээ чухал.
-
Архаг нойр булчирхайн үрэвсэл: Бүрэн эмчлэх боломжгүй ч зөв менежментээр шинж тэмдгийг хянаж, амьдралын чанарыг хадгалж болно. 5 жилийн амьд үлдэх хувь ~70–80%.
Дүгнэлт
Нойр булчирхайн үрэвсэл нь ноцтой өвчин боловч эрт оношилж, зөв эмчилгээгээр үр дүнтэй удирдах боломжтой. Ялангуяа архи хэрэглэхгүй байх, эрүүл амьдралын хэв маяг баримтлах нь хамгийн чухал урьдчилан сэргийлэх арга юм. Хэрэв хэвлийн өвдөлт, хоол боловсруулах асуудал үргэлжилбэл эмчид яаралтай хандаж, эрт оношлуулан эмчлүүлэх шаардлагатай.
