Эмнэлгийн өрөөнд заримдаа цусны шинжилгээ нь цусны хорт хавдартай төстэй гардаг боловч үнэндээ лейкеми биш өвчтөнүүдийг таарах нь бий. Энэ нь ясны чөмөгний пролифератив эмгэг юм. Ясны чөмөгнөөс цусны үүсвэр эсүүд хуваагдан улаан эс, цагаан эс, ялтас зэрэг цусны эсийг үүсгэдэг. Гэвч цусны үүсвэр эсэд мутаци үүссэнээр хэт их цусны эс үйлдвэрлэгдэх архаг цусны өвчнийг ясны чөмөгний пролифератив эмгэг гэж нэрлэдэг. Үүний дэд хэв шинжүүд нь жинхэнэ улаан эсийн олшролт, анхдагч тромбоцитоз, анхдагч миелофиброз юм. Ясны чөмөгний пролифератив эмгэг нь шууд цусны хавдар биш боловч хожим хавдарт шилжих эрсдэлтэй тул онцгой тохиолдлын эмчилгээний хөнгөлөлтөд хамрагддаг бөгөөд нарийн оношилгоо, эмчилгээ шаардлагатай. Ядаргаа·Хөхрөлт·Дэлүү томрох — Мэдэж авах дохио Ясны чөмөгний пролифератив эмгэг нь тодорхой бус шинж тэмдэг үзүүлдэг. Ясны чөмөг дэх цусны үүсэлт доголдвол чөмөгнөөс өөр эрхтэнд цус үүсэлт явагдах бөгөөд түгээмэл нь дэлүү юм. Дэлүү ачаалал ихсэх үед анхаарал сарних, хүнд ядаргаа, хурдан дүүрэх мэдрэмж, хэвлийн эвгүйцэл илэрдэг. Мөн толгой өвдөх, эргэх, нүүр улайх, цээж давчдах, гар хөлний үзүүр өвдөх, тромб үүсэх зэрэг шинж илэрнэ. Заримдаа царай өнгө сайжирсан мэт харагддаг ч үнэндээ улаан эсийн хэт олшролоос болсон нүүрний улайлт байж болно. Мөн биеийн бүхэл бүтэн үрэвслээс шалтгаалан яс өвдөх, халуурах, жин алдах, загатнах, шөнийн хөлс (дотуур хувцас, унтлагын хувцас нэвт норох хэмжээтэй) илэрч болно. Ихэнх тохиолдолд эрүүл мэндийн үзлэг эсвэл эмчийн үзлэгийн үеэр цусны эсийн тооны өөрчлөлт илэрч, цусны эмчид ханддаг. Өөрийгөө мэдрэх шинж тэмдэггүй байсан ч эрүүл мэндийн үзлэгээр хийгдсэн хэвлийн хэт авианд дэлүү томорсон нь илэрдэг тохиолдол ч бий. Иймээс өвчтөн өөрөө ясны чөмөгний пролифератив эмгэг гэдгээ мэдэхэд бэрх. Оношилгоо ба шат дараалсан эмчилгээ Ясны чөмөгний пролифератив эмгэгийг оношлоход клиникийн шинж тэмдэг, цусны шинжилгээний зэрэгцээ JAK2, CALR, MPL зэрэг цусны үүсэлтэд оролцдог генийн мутаци байгаа эсэхийг шалгана. Баталгаатай онош тавьж, дэд хэв шинжийг тодорхойлохын тулд ясны чөмөгний шинжилгээ нэмэлтээр хийнэ. Үүний үндсэн дээр бага эрсдэлтэй, дунд болон өндөр эрсдэлтэй бүлэгт ангилан, тухайн өвчтөнд тохирсон эмчилгээ хийнэ. Жинхэнэ улаан эсийн олшрол болон анхдагч тромбоцитозын хувьд эрсдэлийн түвшнээс шалтгаалан аспирин, цус гаргах (флеботомия), эсийн тоо бууруулах хавдрын эсрэг эм хэрэглэнэ. Анхдагч миелофиброзын бага эрсдэлтэй үед дэмжих эмчилгээ, өндөр эрсдэлтэй үед зорилтот хавдрын эсрэг эм (Руксолитиниб эсвэл Федратиниб) хэрэглэж болох ба нас, хавсарсан өвчин, таамаглагдах гаж нөлөөг харгалзан үзээд тохиромжтой үед донорын цусны үүсвэр эс шилжүүлэн суулгах эмчилгээ хийж болно. Цусны бүлэн, цус алдалт, лейкемид шилжих эрсдэл Эмчилгээний арга нь өвчтөн ямар эрсдэлийн бүлэгт хамаарахаас хамаарч өөр боловч бүх өвчтөнд нийтлэг чухал зүйл бол удаан хугацааны хүндрэлээс урьдчилан сэргийлэх явдал юм. Ясны чөмөгний пролифератив эмгэг нь архаг явцтай тул цаг хугацаа өнгөрөхийн хэрээр судас бөглөрөх, цус алдах, цаашлаад илүү хүнд өвчинд шилжих эрсдэлтэй. Сүүлийн үеийн судалгаагаар энэ эрсдэл тоон утгаар батлагдсан. Үндэсний эрүүл мэндийн даатгалын сангийн мэдээлэл ашиглан 2011–2016 оны хооронд манай улсад бүртгэгдсэн 11,991 ясны чөмөгний пролифератив эмгэгтэй өвчтөнийг шинжилж үзэхэд, эдгээр өвчтөнүүдийн тромб, цус алдалт, лейкемид шилжих эрсдэл энгийн хүнээс өндөр болох нь тогтоогдсон. Юуны өмнө артерийн тромбоз үүсэх эрсдэл ойролцоогоор 70% илүү байсан. Артери нь зүрхнээс бүх бие рүү цус түгээдэг судал юм. Үүнд тромб үүсч бөглөрвөл чухал эрхтэнд цус очих нь хүндрэлтэй болж, зүрхний шигдээс, харвалт зэрэг эрсдэл нэмэгдэнэ. Дараа нь венийн тромбоз үүсэх эрсдэл 97% илүү байв. Вен нь биеийн цусыг буцаан зүрх рүү зөөдөг бөгөөд энд тромб үүсвэл ихэвчлэн хөл хавагнах, өвдөх, хүндэрвэл уушгины тромбоэмболи болж болно. Тромб төдийгүй хамраас цус гарах, амархан хөхрөх зэрэг давтамжтай цус алдалтын эрсдэл ч ясны чөмөгний пролифератив эмгэгтэй өвчтөнд энгийн хүнээс 71.4% илүү байжээ. Цаашлаад энэ өвчний оноштой 100 өвчтөн тутмын 6 нь 10 жилийн дотор хурц лейкемид шилжих эсвэл хүндрэх боломжтойг тогтоосон байна. Иймээс ясны чөмөгний пролифератив эмгэгийн хувьд эрт оношилгоо, эрсдэлийн бүлэгт тохирсон эмчилгээ, урт хугацааны хүндрэлээс урьдчилан сэргийлэх нь гол юм. Үүнд тогтмол хяналтын үзлэг болон хүндрэлээс урьдчилан сэргийлэх тасралтгүй менежмент хамгийн чухалд тооцогдоно.
LiveAgain Mongolia
