Өвлийн улиралд амьсгалын замын эрүүл мэндийн ач холбогдол
Монголын өвөлд агаарын температур -30° ~ -40°С хүртэл огцом буурч, гэр хорооллын айл өрхийн нүүрс түлэлтээс үүдэлтэй хорт утаа ихээр нэмэгддэг. Ялангуяа Улаанбаатар хотын хувьд өвлийн улиралд нарийн ширхэгт тоосонцрын (PM2.5) агууламж ДЭМБ-ын зөвлөмжөөс 80 дахин давсан өдөр ч бий. Энэ нь уушгины хатгалгаа болон хурц амьсгалын замын халдварын эрсдэлийг ихэсгэдэг.
Өдөр тутмын амьдралд мөрдөх урьдчилан сэргийлэх дадал
1. Дотоод орчны зохицуулалт
-
Өрөөний температурыг 18-20°C, чийгшлийг 40-60% байлгах
-
Өдөрт 2-3 удаа, 5-10 минут агаар сэлгэхдээ агаарын чанар хамгийн сайн цаг (ихэвчлэн 14:00–16:00) сонгох
-
Агаар цэвэршүүлэгч хэрэглэх, шүүлтүүрийг хоёр долоо хоног тутам цэвэрлэх эсвэл солих
-
Чийгшүүлэгчийг өдөр бүр цэвэр усаар дүүргэж, долоо хоногт 1 удаа угаах
2. Гадагш гарах үед хамгаалах хэрэгсэл
-
KF94 эсвэл N95 маск тогтмол зүүх
-
Ороолтоор хамар, ам, хоолойг хүйтэн агаараас хамгаалах
-
Гадуур яваад ирсний дараа гараа савандаж 20 секундээс дээш угаах, хамар хоолойгоо бүлээн усаар зайлж цэвэрлэх
3. Дархлааг дэмжих дадал
-
Өдөрт 7-8 цагийн чанартай нойр авах
-
1.5-2 литр ус ууж, амьсгалын замын салстыг чийгтэй байлгах
-
Витамин С, D ихтэй хүнс (жүрж, мандарин, брокколи, яргай загас, өндөг) идэх
-
Өдөр бүр дотор орчинд ч гэсэн 30 минутын хөнгөн дасгал, сунгалт хийх
-
Тамхи, архи хэрэглэхээс зайлсхийх – дархлаа эрс сулардаг
Шаардлагатай вакцинжуулалт
🦠 Томуугийн вакцин
-
Хугацаа: Жил бүрийн 10–11 сар (өвөл эхлэхээс өмнө)
-
Хамрах хүрээ: 6 сартайгаас дээш бүх хүн
-
Заавал хамрагдах бүлэг: 65-аас дээш насныхан, архаг өвчтэй хүмүүс, жирэмсэн эмэгтэйчүүд, 5 хүртэлх насны хүүхдүүд
-
Нөлөө: Вакцин хийснээс 2 долоо хоногийн дараа дархлаа үүсч, ~6 сар хамгаална
-
Анхаарах зүйл: Өндөгний харшилтай бол эмчтэй зөвлөх
🫁 Пневмококкийн вакцин (уушгины хатгалгаа)
-
Хугацаа: Жил тойрон хийлгэж болох ч өвөл эхлэхээс өмнө зөвлөмжтэй
-
Хамрагдах бүлэг:
-
2 хүртэл насны нярай – PCV13, нийт 4 удаа
-
65-аас дээш насныхан – PCV13 (1 удаа) + PPSV23 (1 удаа)
-
Архаг өвчтэй болон дархлаа сул хүмүүс
-
-
Нөлөө: Уушгины хатгалгаа, менингит, цусны халдвараас сэргийлнэ
-
Анхаарах зүйл: Хоёр төрлийн вакциныг 1 жилийн зайтай хийлгэнэ
🤧 Хөхүүл ханиадны вакцин (DTP)
-
Хамрагдах бүлэг: Вакцинжуулалт дутуу хүүхэд, жирэмсэн эмэгтэй (27–36 долоо хоногт)
-
Нөлөө: Хүнд хэлбэрийн ханиалгалт, хүндрэлээс хамгаална
-
Анхаарах зүйл: Нярайтай ойр байгаа гэр бүлийн хүн заавал хийлгэх шаардлагатай
🟢 Салхин цэцгийн вакцин
-
Хамрагдах бүлэг: 12 сараас дээш насны вакцин хийгдээгүй хүүхэд, насанд хүрэгчид
-
Нөлөө: Салхин цэцэг, бүдүүн герпесээс сэргийлнэ
🟠 Улаанбурхан, Гахайн хавдар, Улаануудын вакцин (MMR)
-
Хамрагдах бүлэг: 12 сараас дээш вакцинжуулалт хийгдээгүй хүүхэд, насанд хүрэгчид
-
Анхаарах зүйл: Өвлийн улиралд дотор үйл ажиллагаа нэмэгддэг тул халдвар авах эрсдэл өндөр
Өндөр эрсдэлт бүлгийн тусгай анхаарал
👶 Хүүхэд (5 наснаас доош):
-
Дархлаа бүрэн хөгжөөгүй тул эмгэгт өртөмтгий
-
Утаа ихтэй үед гадагш гарахгүй байх
-
Хүүхдийн эмчид тогтмол үзүүлэх
-
37.5°С-аас дээш халуурахад яаралтай эмнэлэгт үзүүлэх
👴 Ахмад настан (65+):
-
Архаг өвчтэй байх магадлал өндөр → хатгалгаа хүндрэх эрсдэл их
-
Томуу болон пневмококкийн вакцин заавал хийлгэх
-
Амьсгаадалт, цээжээр өвдөх, ухаан балартах шинж гарвал яаралтай түргэн дуудах
🫀 Архаг өвчтэй хүмүүс:
-
Чихрийн шижин, зүрхний өвчин, COPD, багтраа гэх мэт
-
Өдөр тутмын эмчилгээгээ тогтмол мөрдөх
-
Шинж тэмдэг сэдэрвэл эмчтэй нэн даруй зөвлөх
Яаралтай эмнэлэгт хандах шаардлагатай шинж тэмдэг
-
38°С-аас дээш халууралт 3-аас дээш хоног үргэлжлэх
-
Амьсгаадах, амьсгал түргэсэх
-
Цээжээр өвдөх, дарж байгаа мэт мэдрэмж
-
Цустай цэр гарах
-
Хүчтэй толгой өвдөх, хүзүү хөших
-
Ухаан балартах, маш сулрах
-
Уруул, хумс хөхөрч цэнхэр болох
Өвлийн эрүүл мэндийн тусгай үйлчилгээ
✔ Захиалгат эрүүл мэндийн үзлэгийн багц
-
Солонгосын дэвшилтэт эмнэлэгт уушгины нарийн шинжилгээ (CT, уушгины үйл ажиллагааны шинжилгээ)
-
Амьсгалын замын мэргэжлийн эмчтэй 1:1 зөвлөгөө
-
Хувь хүний онцлогт тохирсон эмчилгээний төлөвлөгөө боловсруулах
✔ Вакцинжуулалтын зөвлөгөө
-
Монгол хэлний орчуулагчийн дэмжлэг
-
Эрүүл мэндийн байдалд тохирсон вакцинжуулалтын төлөвлөгөө
-
Аюулгүй эмнэлгийн орчинд вакцин хийлгэх боломж
✔ Яаралтай эмнэлгийн тусламж
-
24 цагийн монгол хэлний зөвлөгөө
-
Хүнд хэлбэрийн хатгалгаатай өвчтөн Солонгос эмнэлэгт холбон эмчлэх
-
Нисэх буудлаас эмнэлэг хүртэл, эмчилгээний бүх шатанд иж бүрэн дэмжлэг
Дүгнэлт
Өвлийн улиралд эрүүл мэндийг хамгаалах хамгийн сайн арга бол урьдчилан сэргийлэлт юм. Вакцинжуулалт болон зөв амьдралын хэв маягийг хэвшүүлснээр та болон танай гэр бүл эрүүл, аюулгүй өвлийг өнгөрөөж чадна.
📞 Зөвлөгөө авах: Монгол дахь салбар нэгж
Мэргэжлийн эрүүл мэндийн координаторууд таны эрүүл өвлийг хамтдаа бүтээнэ.
